Afval als delfstof

Dagelijks produceren we wereldwijd 10 miljoen ton afval. Het is een ongekende hoeveelheid waarvan het overgrote deel wordt gestort of verbrand zonder dat er verder iets mee wordt gedaan. Kortom, een eindeloze verspilling van materialen en grondstoffen. Begin van deze zomer hield Wim Horeman, directeur GP Groot inzameling en recycling, een presentatie voor de Bedrijvenvereniging Boekelermeer over circulaire economie en hoe GP Groot hierop inspeelt. ,,Een boeiende bijeenkomst en voor veel aanwezigen een eyeopener’’, opent Horeman. ,,We verwerken 95 procent bedrijfsafval en meer dan een miljoen ledigingen per jaar. De afvalstromen die vrijkomen kennen we. De bedrijven hebben in toenemende mate vragen die ze zelf niet kunnen beantwoorden. Ze zitten met afval, maar zouden hier nog beter mee om kunnen gaan. In zo’n situatie adviseren wij over afvalscheiding en het verkrijgen van inzicht bij productieprocessen. GP Groot probeert aan het begin te staan van de afvalstromen en niet meer aan het einde, als het bij ons de poort binnen wordt gebracht. Want aan de voorkant meedenken, geeft veel meer efficiëntie bij de verwerking van afvalstromen of eigenlijk het op waarde houden van de te verwerken overtollige materialen. Daarvoor werken we samen met andere productiebedrijven, bijvoorbeeld om materiaal terug te leveren. De technieken om afvalstoffen te bewerken worden steeds innovatiever en zijn high-tech. Hierdoor kunnen we van afvalstoffen steeds meer grondstoffen maken voor een nieuw productieproces. We merken dat we hiermee in een behoefte voorzien. Onze klanten kunnen zich immers concentreren op hun eigen business. Deze beweging zal niet stoppen. In de toekomst gaan we waarschijnlijk naar een situatie toe waarin je een product afneemt met de garantie dat het na gebruik weer wordt opgehaald om hergebruikt te worden. Ook daar spelen wij een rol. De klanten van onze klant vragen hen om producten terug te nemen. Wij pakken dat dan op omdat wij weten welke product of materiaal met welke inzamelsysteem en bewerkingssysteem weer teruggebracht kan worden in de economie, de circulaire economie.’’

Urban mining Het bewustzijn over afval groeit. Het is allang niet meer alleen de vraag hoe je er vanaf kunt komen, maar ook wat er mee gebeurt. We lijken ons te realiseren dat we met het weggooien van afval ook waarde weggooien. Sommige ondernemingen spelen daar op in door afvalmanagement in te voeren, het letterlijk managen van alle zaken die met afval te maken hebben. Door bijvoorbeeld medewerkers te vragen hun afval goed te scheiden, waardoor kosten worden verlaagd. Horeman: ,,Het is geen bijzaak meer, maar een hoofdzaak. Want in afval zitten heel veel waardevolle grondstoffen die je gemakkelijk opnieuw kunt benutten. We noemen dat ‘urban mining’. Hier ligt voor GP Groot in de toekomst een grote rol weggelegd. Denk aan logistiek, kennis van de afvalstoffen en de bewerkingsslag. Het is onze wens dat mensen ons daar meer in gaan herkennen. Dat als je denkt aan GP Groot, je denkt aan een dienstverlener die is gespecialiseerd in het leveren van toegevoegde waarde aan afval. Een leverancier van logistieke diensten en activiteiten om producten te scheiden in bruikbare nieuwe grondstoffen. Zowel voor onze klanten als voor de producenten. Want als ik daar nogmaals op mag inzoomen, ik voorspel dat het verdienmodel van productiebedrijven gaat veranderen. Die worden meer en meer door dit soort ontwikkelingen gedwongen om anders naar hun productie te kijken. Hoe kunnen zij producten zo maken, dat ze na gebruik weer makkelijk kunnen worden hergebruikt, zonder het verlies van waardevolle grondstoffen. Als je die lijn doortrekt, dan is het niet denkbeeldig dat bepaalde producten straks worden geleased in plaats van gekocht. Dat geeft zowel bij de gebruiker als de producent een hogere verantwoordelijkheid. De producent gaat hierdoor beter nadenken over zijn productieproces. Die gaat in plaats van composieten bijvoorbeeld mono-materialen gebruiken, waardoor het materiaal makkelijker en goedkoper hergebruikt kan worden. De gebruiker heeft er baat bij om zorgvuldig met het product om te gaan om daarmee de restwaarde hoog te houden. GP Groot neemt dit deel voor haar rekening en daarmee ontzorgen wij onze klant. Het zou mij niks verbazen als over een tijdje Apple zegt ‘die iPhone wordt niet meer van jou, die lease je en naar verloop van tijd lever je ‘m weer in’.’’

Cirkels In 1979 introduceerde de Nederlandse politicus Ad Lansink de Ladder van Lansink. Deze is inmiddels uitgegroeid tot de standaard op het gebied van afvalbeheer en recentelijk ook weer vernieuwd. De ladder is een afvalhiërarchie op basis van milieuvriendelijke verwerkingswijzen. De treden van de ladder van hoog naar laag: preventie, hergebruik, sorteren en recyclen, verbranden en storten. In de visualisatie van de circulaire economie zijn deze treden uitgebeeld als cirkels. De beste cirkels worden niet meer onderbroken door bijvoorbeeld verbranding of storten. ,,Binnen de circulaire economie begint zelfs verbranding al ouderwets te worden. Je kunt er immers betere dingen mee doen’’, vervolgt Horeman. ,,Verbranden betekent einde cirkel. Je maakt er slak van, CO2 en dioxine. Bovendien verandert de massa niet. Samen met ons zusterbedrijf Sortiva doen we steeds meer om grondstoffen uit afval terug te brengen in de economie. We stellen ons proactief op in de markt en staan altijd vooraan als het gaat om nieuwe mogelijkheden en kansen. Onze afval-sorteerinstallaties worden fijnmaziger, de techniek is voortschrijdend. Als we mensen hier rondleiden weten ze vaak niet wat ze zien. Voor de regio is dit prachtig, je hebt namelijk nogal wat in huis. Dat hebben ze in Zaandam niet. Het is iets om trots op te zijn. En de tijd is rijp om door te pakken. Bij regionale bedrijven moet het muntje vallen dat er wat te halen is en dat wij dat samen met hen kunnen doen. Een echte groene regio, dat is haalbaar.’’

Successen De missie van GP Groot om de wereld schoner te maken en hier een actieve bijdrage in te hebben, werpt vruchten af. Er worden regelmatig nieuwe successen geboekt. Zo haalden ze recent een opdracht binnen van de Staat der Nederlanden voor het vernietigen van vertrouwelijk papier bij alle ministeries en staan bij Euronext en Shell in Amsterdam op alle afdelingen de speciale RecycleBIN’s. Ook werd een gezamenlijke aanbesteding gewonnen die 13 bij de Vereniging Bedrijfstak Zorg (VBZ) aangesloten Noord-Hollandse Zorginstellingen hadden uitgeschreven met betrekking tot hun afvalinzameling. ,,Bij al deze opdrachten zijn we als aanbieder vooral naast de opdrachtgever gaan staan als meedenker. Bovendien proberen we de vertaalslag van afval naar grondstof ook letterlijk uit te voeren. Zo hebben we de toezegging gedaan binnen de opdracht bij de ministeries dat wij alle data op papier inzamelen en van 7 procent daarvan nieuw wit schrijfpapier maken. We willen dit in een aantal jaren laten oplopen naar 70 procent nieuw papier. Een ander mooi voorbeeld is onze rol bij een grote landelijke discounter. Bij dit bedrijf komt heel veel karton vrij. Wij zorgen ervoor dat dit wordt opgehaald en direct weer terugkomt bij de kartonfabriek. Een kortere cirkel is niet denkbaar. Natuurlijk blijft onze kerntaak het ophalen van afval en we zullen daarbij steeds vaker naar onze MKB-klanten toegaan om te kijken hoe we samen afvalstromen beter kunnen kanaliseren. Bij grote bedrijven zullen we aan tafel komen om met ze te bespreken hoe producten worden gemaakt en wat er in zit, om zo aan te sturen op een betere verwerking ervan na gebruik. De wereld veroveren moet je samen doen met je opdrachtgevers. We zijn dienstverleners die steeds meer kunnen doen met ons afval, waarbij ik durf te zeggen dat het woordje afval binnenkort wordt vervangen door grondstof of delfstof. Dus geen afval waarvoor je moet betalen, maar een grondstof waar je geld voor krijgt. Het gebruik van ‘virgin’ grondstoffen moet verder beperkt worden. Ondernemers snappen dat als geen ander.’’