Voorzitter LTO Noord, Rona Uitentuis: ‘Kloof tussen stad en platteland verkleinen’

Het was voor Rona, die in het dagelijks leven een boerderij in de Beemster bestiert, allesbehalve een reden om bij de pakken neer te gaan zitten. Integendeel. Dit voorjaar werd ze gekozen tot voorzitter van LTO Noord in Noord-Holland en vanaf die plek geeft ze nu actief inhoud aan de belangenbehartiging van agrariërs in deze regio. Noodzakelijk, omdat volgens Uitentuis het beleid voor het platteland nog te vaak vanuit een te stedelijk perspectief wordt vormgegeven.

,,Ik was van 2010 tot 2014 raadslid voor de gemeente Beemster. Op dat politieke niveau zit je dicht op de praktijk is de betrokkenheid met de agrarische sector groot. Maar wat ik echter meteen in de gaten had, is dat de kaders worden bepaald door de Provincie. En aangezien het merendeel van de provinciale bestuurders uit Haarlem of Amsterdam komt, worden onze belangen anders behartigd dan wij hier zouden willen. Natuurlijk zijn er goede statenleden die het wel begrijpen, maar het maakt het wel gewoon moeilijk. Want overall wil de Provincie het platteland conserveren terwijl wij het juist meer willen ontwikkelen. Daarom was het mijn ambitie om statenlid worden en de wereld vanuit die positie te veranderen. Helaas is dat niet gelukt. Om al die mensen die op mij hebben gestemd niet teleur te stellen, ben ik nu actief binnen de LTO met als aandachtsgebied Ruimtelijke Ordening.’’

Naast haar werk als bestuurder bij de LTO is Rona Uitentuis tevens commissaris bij AB Vakwerk. Deze organisatie levert op tijdelijke basis onder meer agrarisch personeel als daar binnen een bedrijf behoefte aan is, bijvoorbeeld bij ziekte, vakantie of vervanging.

Dynamiek contra vergrijzing Uitentuis studeerde politicologie aan de UVA in Amsterdam en had wellicht een andere carrière voor ogen, maar door de liefde voor het boerenbedrijf van haar ouders veranderde zij van koers. ,,Ik zag mij niet voor een baas werken en merkte dat ik het toch gewoon leuker vind om zelf dingen te doen en te ondernemen. Dus geen agrarische opleiding en toch boerin geworden en straks samen met mijn broer eigenaar van een boerenbedrijf. Door het samen te doen, heb ik tijd voor mijn bestuurlijke activiteiten en kan ik opkomen voor de belangen van de agrariërs in deze regio. Want de ansichtkaart van Nederland gaat veranderen en ik denk dat een te behoudende politiek de dynamiek van het platteland nadelig beïnvloedt. Ik zou juist meer ruimte willen zien voor het ondernemerschap en groter willen denken. Dat doen we hier in De Beemster al 400 jaar en daarom ziet het er hier ook zo mooi uit. Heel veel overheden denken dat ze met conserveren dit gebied kunnen behouden, maar je moet het juist ontwikkelen om het te kunnen behouden. Als je niet ontwikkelt en ruimte biedt aan nieuwe bedrijven en woningbouw, dan gaan jonge gezinnen weg en wordt het een vergrijsd gebied. Je kunt echt wel ontwikkelen en meegaan met je tijd en toch het gebied open houden. Er zijn mogelijkheden genoeg en agrariërs kunnen best de ruimte krijgen om te groeien, te moderniseren of hun bedrijf te verbreden door andere activiteiten te ondernemen. De mix van verbreding en schaalvergroting is in mijn ogen de beste. Dus vooral niet boeren de nek om te draaien, want dan boer je achteruit. Dan wordt Noord-Holland het slachtoffer van die beschermingsdrift. Behoud door ontwikkeling is daarom beter dan behoud door behoud. En helaas zie ik dat sommigen binnen de Provincie het zo inkleuren dat we op dat laatste afkoersen.’’

Omgevingsvisie Een van de zaken waar Uitentuis zich intensief mee bemoeit, is de grote omgevingsvisie waar de Provincie momenteel aan werkt. ,,Mijn inzet binnen de LTO ligt vooral op het gebied van ruimtelijke kaders, bestemmingsplannen en structuurvisies. De Provincie is bezig met een grote omgevingsvisie. Daar lever ik wekelijks input voor aan. Centraal daarbij staat ‘waar willen we met de Provincie naar toe en waar wil de Provincie met de agrariërs naar toe?’. Ik zie nog te vaak, zeker in bestemmingsplannen, dat te veel bij voorbaat wordt uitgesloten en dat werkt contraproductief. Ik wil daarom overheden verleiden om kaders te verruimen waardoor ondernemers creatief kunnen zijn. We leven in een tijd van verandering en we weten niet wat over 10 jaar belangrijk is. Daarom moeten we flexibeler kunnen zijn. Als we te rigide omgaan met agrarische grond die vrijkomt, is dat niet goed voor de ontwikkeling van dit gebied. Daar moet wat nieuws kunnen komen, al dan niet agrarisch. Ik ben van mening dat de kracht zit in de combinatie van enerzijds moderne grootschalige agrarische bedrijven en anderzijds veelzijdige (boeren)bedrijven. Van dat laatste is ons bedrijf een goed voorbeeld. We zijn nog steeds een veehouderij met 50 melkkoeien, maar daarnaast zijn we eveneens een zorgboerderij, kaasmakerij, geven we workshops en faciliteren we bepaalde evenementen waarbij we het boerenleven op de kaart zetten. Maar je kunt er ook aan denken om panden op een andere manier in te zetten, bijvoorbeeld voor ouderenzorg, kinderopvang of het opstarten van nieuwe bedrijfjes. Dan krijg je de dynamiek die we voor een gezonde economische toekomst van dit gebied hard nodig hebben. Dus uitnodigende kaders, met bepaalde randvoorwaarden. Je moet elkaar geen last bezorgen, maar iets minder krampachtig en meer verleidend.’’

Ondernemerschap De agrarische sector is sterk aan het veranderen. Het aantal boeren neemt af, maar de schaalgrootte van boerenbedrijven neemt toe waardoor de agrarische bebouwing afneemt. ,,Er zijn behoorlijk wat trends zichtbaar waar we mee te maken hebben. Bovendien bestaat er nog steeds een erg traditioneel beeld van onze sector. Als mensen praten over megastallen, dan is dat vaak negatief, terwijl met nieuwbouw in alle gevallen het dierenwelzijn juist sterk wordt verbeterd. Dergelijke stallen zijn modern, bieden meer licht, bewegingsruimte en comfort aan dieren. Ook wordt gedacht dat we alle koeien het hele jaar op stal houden. Ik kan je hier zeggen dat 98 procent van de boeren in de Beemster hun dieren van april tot oktober op het land hebben staan. Het is daarom van groot belang dat we onze stem laten horen op alle denkbare niveaus. Ik wil in ieder geval niet stil zitten en afwachten. Dat zit niet in mijn aard. Ik heb van huis uit meegekregen dat als je het ergens niet mee eens bent, dat je er dan zelf wat aan moet doen. Ik hoop dat meer mensen, en met name jongeren, mijn voorbeeld volgen en zich gaan manifesteren binnen de politiek en belangenbehartiging.’’

Foto: Ella Tilgenkamp