Alkmaar als alternatief voor een overvolle hoofdstad

Het is een bekend gegeven dat de grootste gekte zich afspeelt in en rond Amsterdam. Waar kunnen de woningzoekers uit onze hoofdstad nog terecht? Alkmaar heeft besloten om er helemaal klaar voor te zijn. ‘Beste Amsterdammers en Haarlemmers, kom bij ons’ is de boodschap. Een betaalbaar huis, ruimte, een aantrekkelijk historisch centrum met vele voorzieningen, de kust binnen handbereik. En mocht je willen, dan ben je in iets meer dan 30 minuten in Amsterdam of Haarlem met auto of trein. Tot zover de wens in en van Alkmaar. Maar denken ze er onder het Noordzeekanaal ook zo over? Komen ze, en waarom? Is er om te beginnen enige twijfel over de vraag naar woningen in en rondom de hoofdstad? Wat vinden we daarover tot nu toe: • Stijging toename internationale bedrijven naar Amsterdam, met dito woningzoekenden (bron: gemeente Amsterdam, persbericht 30-01-17); • De bevolking in Noord-Holland groeit van 2,8 miljoen inwoners in 2017 naar bijna 3,2 miljoen in 2040. Met name in en rondom Amsterdam neemt de bevolking fors toe. (Bron: provincie Noord-Holland, juni 2017); • Het woningtekort in Amsterdam zal de komende jaren alleen maar verder oplopen. Het aantal nieuwbouwwoningen kan de vraag niet aan en het aanbod van bestaande bouw neemt af, aldus makelaarsvereniging Dynamis; • Huizenprijzen in Amsterdam met 21 procent gestegen (bron: Makelaars Vereniging Amsterdam, juli 2017); • Jonge gezinnen verlaten grote steden, met name Amsterdam (Bron: CBS, juni 2016). Nee, geen twijfel. Sterker nog, het aantal woningzoekenden uit de regio Amsterdam zal de komende jaren alleen maar stijgen. Als de eerste voorkeur afvalt, is Alkmaar dan het aantrekkelijke alternatief dat de stad graag wil zijn?

Metropoolregio Amsterdam positioneert zichzelf graag als metropoolregio. De gemeenten in deze regio willen samenwerken op het gebied van openbaar vervoer, wonen en recreatie/toerisme. De regio reikt best ver, van de Bollenstreek, ‘t Gooi, Almere en Lelystad tot aan Purmerend en de Rijp aan toe. Maar geen Alkmaar, ook niet in het overzichtskaartje met toeristische highlights in de regio Amsterdam ‘within an hour with public transport’.

Er zijn volop artikelen te vinden over Amsterdammers die de stad verlaten. Bijvoorbeeld naar Amstelveen, Abcoude, Muiden, t Gooi, Badhoevedorp, Haarlem, Heemstede en de Zaanstreek, plaatsen die alle in de metropoolregio liggen. Verhuizen mensen niet verder weg? Ja, natuurlijk wel. In een artikel van de gemeente Amsterdam lees je over vertrekkers naar bijvoorbeeld Zandvoort, Driebergen en Gouda. De afstand hoeft dus geen probleem te zijn. En natuurlijk zijn er ook verhalen van Amsterdammers en Haarlemmers die naar Alkmaar komen. Trouw besteedde er in april een artikel aan met de ronkende titel ‘Alkmaar gaat Amsterdam achterna’. Maar wat is er is er nu echt aan de hand?

Makelaars Makelaars uit Amsterdam zeggen dat ze voldoende klanten hebben die eerst in Amsterdam zoeken om daarna toch buiten de stad te kijken. Maar als ze weg willen, komt Alkmaar niet ter sprake. Vaak gaat het richting Haarlem of Amstelveen, Abcoude. ,,Alkmaar is een leuke stad, daar ligt het niet aan denk ik, maar het is toch best een eindje uit de richting’’, vat er een samen. Alkmaarse makelaars denken daar net iets anders over. Marc Kuijper van Bregman makelaar: ,,Het aantal klanten dat van ver komt is de laatste tijd meer dan ooit. Ik schat zo’n 15 tot 20 procent. Meestal is het geen keuze uit vrije wil. Ik noem het een noodsprong; ze hebben een budget en daar willen ze meer voor kopen dan 80 vierkante meter. Ze komen voor ruimte en voorzieningen. Bij een aantal zoekers valt Purmerend en ook Almere af omdat de stad te kleinschalig is, of geen historische binnenstad heeft. Ze komen dan echt voor Alkmaar. De woon-werkafstand is misschien niet top, maar daar staat veel goeds tegenover.’’ Pieter van der Borden van het gelijknamige makelaarskantoor deelt deze opinie. ,,Sinds een jaar zien we ze komen, de woningzoekers die niet in de regio Alkmaar wonen of werken. Het zijn Haarlemmers die uit de markt worden gedrukt door de Amsterdammers met overwaarde en het zijn Amsterdammers die het niet vinden in Haarlem. Ze komen juist naar Alkmaar vanwege de stad. De reistijd nemen ze op de koop toe. Het doet wel wat met de markt en prijzen. Als een klant een paar keer achter het net heeft gevist vanwege overbiedingen, biedt hij de volgende keer ook over. Enzovoort.’’ De gekte houdt ook nog wel even aan, voorspelt van der Borden. ,,Een combinatie van tekort aan woningen en een lage rente.’’ Alex Zörner van Vlieg makelaars heeft eenzelfde lezing. De Amsterdammers die hier kopen drijven de huizenprijzen op. ,,Dat is voor de verkoper alleen maar fijn. De Amsterdammers kopen ook vaker zonder voorbehouden en met meer eigen geld. Maar voor de lokale kopers is het beslist minder leuk”. En ja, de A9 is zeker een hindernis, maar ze kiezen er toch voor omdat ze in Alkmaar willen wonen. ,,Neem bijvoorbeeld het Emmakwartier, waar huizen staan met charme en een tuin. De Amsterdammers vinden dat fantastisch”. Sinds 2016 is 8% van alle jaren 30-woningen in Alkmaar verkocht aan Amsterdammers. Zij nemen na Alkmaarders (68%) de tweede plaats in. Ten opzichte van alle verkochte woningen is dit 4%. Het aandeel Haarlemmers is 1% resp. 2%.

Woningtekort Is Alkmaar er eigenlijk klaar voor om de deur wijd open te zetten? Johan Groen, voorzitter NVB Bouw Nederland, waarschuwt voor een woningtekort in Alkmaar. ,,De regio Alkmaar moet meer ruimte geven voor woningbouw, omdat de markt dreigt over te koken. Alkmaar stevent af op een structureel woningtekort. Gevolg van onvoldoende nieuwbouwwoningen en een toename van kopers die de Amsterdamse regio de rug toekeren.’’ ,,Zo’n vaart zal het niet lopen’’, vindt Peter van Huissteden. De Bergense wethouder is namens de provincie Noord-Holland verantwoordelijk voor het Regionale Actieprogramma Wonen in Alkmaar en omstreken. ,,We monitoren elk jaar of de bouwproductie gelijk oploopt met de vraag. Momenteel liggen er nog plannen voor de bouw van 10.000 woningen in de regio. Begin daar maar eerst aan, zeg ik tegen ontwikkelaars.’’

Alternatief De regio Alkmaar is niet het enige alternatief voor de woningzoeker. Op de lijn Amsterdam-Alkmaar komen volop andere gemeentes in beeld, bewijst de reportage die RTLZ in juli uitzond. Amsterdam maakt het bont maar waar het echt overspannen dreigt te worden, is in Beverwijk en Heemskerk. ,,Deze plaatsen zijn ineens een redelijk alternatief. Tussen de steden Alkmaar, Haarlem en Amsterdam, dicht langs de A9. En met faciliteiten als strand, duinen en bos op fietsafstand’’, vertelt ERA makelaar Hans van der Helm in deze reportage. ,,Beverwijk en Heemskerk lijken weliswaar in niets op historische steden als Amsterdam, Haarlem of Alkmaar. Ze liggen onder de rook van de Tata-staalfabrieken, de voormalige Hoogovens. Er is veel naoorlogse bouw en een beperkt winkelaanbod, maar de voorlopig nog relatief lage huizenprijzen zijn de grote trekker.’’ Voorzichtige conclusie: Alkmaar is in beeld bij woningzoekers en de stad kan een grotere toestroom verwachten. Winstpunten zijn: een aantrekkelijke historische stad en relatief lage woningprijzen. Nadeel: de langere reistijd naar de Randstad.

Foto: Shutterstock/Media Support Alkmaar