Bouwen, bouwen, bouwen
Iedereen heeft het over bouwen: de politiek, de mensen die een huis willen hebben, en dat zijn er heel veel, ondernemers, projectontwikkelaars en eigenlijk, wie niet? En hoe kijkt een bedrijvenkoepel als Ondernemend Alkmaar, met 14 bedrijvenverenigingen een stevige achterban, naar deze problematiek.
Eerst wat feiten. 1980: de woonwijken die vanaf 1945 uit de grond waren gestampt, voldeden nog want zij waren pas 25 jaar oud. En toch was er toen al een enorme behoefte aan woningen, vooral voor jongeren en gezinnen. Mannen worden gemiddeld 79,88 en vrouwen 83,13 jaar (CBS, 2018). Rond 1980 bedroeg de levensverwachting bij geboorte nog respectievelijk 72,5 en 79,2 jaar. Dus, mensen hebben rond 10 procent langer een huis nodig dan voorheen.
Het aantal inwoners per km² is toegenomen van 415 in 1980 tot 509 op 1 januari 2018, waarmee Nederland in de Top 5 van de drukst bevolkte landen ter wereld staat. Dat betekent dat we dus heel zuinig en precies met de onbebouwde ruimte van Nederland moeten omgaan. In 1980, toen er al een tekort aan huizen was (denk maar eens aan de krakersrellen!) waren we op hetzelfde oppervlakte met 14,1 miljoen mensen, en nu, in 2018, met 17,2 miljoen mensen, dus een forse toename. En als je dan vaststelt dat er in 1980 nog 2,78 mensen per woning woonden (‘huishouding’), en in 2018 2,16, dan heeft het probleem zich al geschetst: een enorm tekort aan elke soort woningen.
Procedurelast
Waarom is het dan zo lastig om te bouwen en uw en onze kinderen en
kleinkinderen, een dak boven het hoofd te bieden? Dat ligt ten dele in de
enorme procedurelast die elk bouwplan met zich meebrengt. Hoewel iedereen zich
realiseert dat er gebouwd moet worden, blijven bezwaren tegen welk bouwplan dan
ook, zich opstapelen. Natuurlijk is het niet leuk als je 30 jaar vrij uitzicht
op een weiland hebt gehad, om daar dan huizen te zien verrijzen. Maar voor de
komende generaties moeten we echt wat overhebben, dus schik je een beetje in en
vergeet je ‘not in my backyard’. Het zijn onze kinderen, vrienden en collega’s
die óók een plekje willen.
In 2016 kwamen er plannen voor 240.000 nieuwe woningen tot 2040 in Noord-Holland, 230.000 in de MRA, 10.000 voor de rest van Noord-Holland inclusief het Gooi. Inmiddels is die ambitie van de MRA opgetrokken naar 300.000. Waarom wordt een prachtig woon- en werkgebied als Alkmaar en Langedijk en Heerhugowaard daar niet bij betrokken? Is het bouwen van enorme woontorens in en om Amsterdam de enige mogelijkheid? En een compleet volgebouwde MRA is ondoordringbaar voor alle in en om Alkmaar gevestigde distributeurs die naar het zuiden, de rest van Nederland moeten.
Railverbinding
Een verbeterde railverbinding, meer treinen, en bouwen, bouwen, bouwen in de
Regio Alkmaar bieden de oplossing. Er is hier een bloeiend en gevarieerd
bedrijfsleven, met enorme potentie in opvang van bedrijvigheid die vanwege
ruimte niet meer in de MRA kan plaatsvinden. Alkmaar e.o. ligt ingebed in een
high-tec agrarisch en dataverwerkingsgebied (Microsoft en Google), en de
Nederlandse agrarische sector is voor wat betreft export, de tweede in de
wereld (96 miljard/jaar). De kust, natuur en ruimte, bijna alles is op
fietsafstand, mits je natuurlijk daar een huis hebt.
De gepresenteerde Omgevingsvisie Alkmaar is een eerste stap: er is eens verder gekeken dan de wijken en de straten, wat al leidde tot een vruchtbaar idee van de stadsrivier. Maar wil Alkmaar zonder de voortdurende discussies over kleinere gebieden, de eigen toekomst bepalen voor een leefbare en aantrekkelijke stad, dan moeten de grote lijnen ook bekeken worden. Dat is inclusief het wegennet om de Regio Alkmaar, inclusief de Gemeentes om Alkmaar. Het resultaat zou dan moeten zijn een herverdeling van waar ontwikkelingen wel de komende 30 jaar zullen gaan plaatvinden, maar ook waar de komende 30 jaar geen ontwikkelingen geïnitieerd zullen worden. Zo’n brede schets kan alleen tot stand komen als buiten de bestaande kaders van STEC-ladders en bestemmingsplannen en dergelijke gedacht wordt.
‘Verkleuren’
Eén aspect is onderbelicht gebleven en moet op
kortere termijn ingevuld worden. Ondernemend Alkmaar is op zich niet tegen
‘verkleuren’ van bedrijventerreinen, maar onder voorwaarden. Woningbouw naast
zwaardere industrie, distributiecentra of andere geluid producerende
bedrijvigheid levert altijd problemen op (belading koelwagens ’s ochtends
vroeg, uitstoot). Het tekenen van contouren om de huidige bedrijventerreinen
heen geeft al een duidelijk inzicht in de mogelijkheden voor woningbouw. In
goed overleg met de bedrijventerreinen en -verenigingen is veel mogelijk, daar
te laat mee beginnen frustreert ontwikkeling van zowel woningbouw als van
bedrijven.
Ondernemend Alkmaar heeft er gewoon de kaart eens bij gepakt, en kan elke bestuurder aanraden om dat vaak te doen, om zo in alle rust, zonder sturing en in alle vrijheid, een schets te maken van de ruimtelijke ontwikkelingen in en bereikbaarheid van de Regio, op een reële basis, en heeft dat in haar ‘verkiezingsprogramma’ opgenomen. Verre vergezichten zijn meestal onhaalbare illusies, dus laten we beginnen met 1000 of meer huizen per jaar te bouwen in onze Regio en dan verder plannen. Want we zullen moeten bouwen, bouwen, bouwen, aan voor iedereen betaalbare huizen en -dus- aan een gezonde toekomst.
Foto: Ecorys/Sweco
