Samen werken aan toekomstbestendige werklocaties

Bij een hoge economische groei worden er een tekort aan werklocaties voorspeld. Met het oog op de veranderende vraag naar werklocaties, de transformatie van bedrijventerreinen naar woonfuncties, de coronacrisis en trends als robotisering en circulaire economie stuurt de provincie er bij de gemeenten op aan om de regionale afspraken over de ontwikkeling van werklocaties te actualiseren. Een handschoen die gemeenten Langedijk, Heerhugowaard en Alkmaar gezamenlijk oppakken.

Vanuit de provinciale omgevingsverordening is het verplicht om regionale afspraken te maken over de ontwikkeling, transformatie en herstructurering van bedrijventerreinen en kantoorlocaties per gemeente. Deze regionale afspraken moeten de uitgangspunten weergeven van het regionale bedrijventerreinen- en kantorenbeleid.

Uit het in opdracht van de provincie uitgevoerde onderzoek van Stec Groep naar de kwantitatieve en kwalitatieve behoefte aan bedrijventerreinen en kantorenlocaties in Noord-Holland Noord blijkt dat er in regio Alkmaar in 2040 een tekort lijkt te ontstaan aan werklocaties voor bedrijven. Op basis van deze behoefteraming moet er in regionaal verband worden gekeken naar toekomstige uitbreidingsmogelijkheden van werklocaties. In de regionale afspraken moeten scherpe keuzes worden gemaakt voor behoud en versterking van bestaande terreinen en voor selectieve ontwikkeling van nieuwe terreinen met een duidelijk profiel.

Wethouder economie Monique Stam van Heerhugowaard onderstreept de importantie van regionale samenwerking op dit vlak. “Om de werklocaties in de regio toekomstbestendig te maken is samenwerking als regio van groot belang. Wij moeten als regiogemeenten samen met het bedrijfsleven de schouders er onder zetten om er voor te blijven zorgen dat er ook in de toekomst voldoende passende werklocaties in de regio zijn voor bedrijven.” Haar Alkmaarse collega wethouder Pieter Dijkman benadrukt ook dat samenwerking op dit vlak echt noodzakelijk is. “We moeten het samen doen! In Alkmaar zien wij nu namelijk al dat er door verplaatsingen en groei van bedrijven en door nieuwe vestigers voor de komende jaren meer vraag is naar bedrijfsgrond dan aanbod. Tevens zijn wij bezig met het realiseren van een haven, zodat er ook voor vaarwater gebonden bedrijvigheid in onze regio ook diverse locaties aanwezig zijn.”

Beschikbare grond

De 80 beschikbare hectare is gebaseerd op een scenario met beperkte demografische ontwikkeling en een gematigde economische groei. De bedrijventerreinen Boekelermeer (Alkmaar/Heiloo), Breekland (Langedijk) en De Vaandel (Heerhugowaard) bieden volgens het Stec-onderzoek de meeste vierkante meters: respectievelijk 34,4, 17,5 en 12 hectare.

Er is ook berekend dat er tot 2030 tussen de 33 en 62 hectare oppervlakte nodig is voor uitbreiding van bestaande bedrijven in de regio Alkmaar. In van 2030 tot 2040 zou dit om nog eens 37 hectare gaan. Bij deze berekeningen is nog geen rekening gehouden met de potentiële komst van bedrijven uit de Metropool Regio Amsterdam naar de regio. Ook is de 33 hectare vervangende bedrijfsruimte die nodig is door plannen voor woningbouw in de Kanaalzone in Alkmaar en de ontwikkeling van het Stationsgebied Heerhugowaard nog niet meegeteld.

In geval van een relatief hoge bevolkingsgroei met een hoge economische groei van ongeveer 2% per jaar zou er echter feitelijk een tekort van 52 hectare direct uitgeefbare grond zijn in 2040, constateert Stec Groep in haar behoefteraming. Dit komt doordat de verwachte vraag naar extra ruimte op bedrijventerreinen en kantoorlocaties in dit economisch positieve scenario mogelijk oploopt tot 99 hectare.

Impact corona

De provincie vroeg om een actuele behoefteraming gelet op de ontwikkeling van werklocaties de afgelopen jaren, de veranderende vraag naar werklocaties en recente ontwikkelingen als de corona-crisis. Wat de exacte impact van corona op de vraag naar werklocaties in de regio is, is nog niet duidelijk. Volgens Stec Groep was er in 2020 landelijk gezien 20 procent minder vraag naar werklocaties. Nathalie de Groot, adviseur bedrijven en lid van het adviesteam De Vaandel en Joost Kamps, accountmanager Breekland laten weten dat in Heerhugowaard en Langedijk deze ontwikkeling nog niet gezien wordt: “Afgelopen jaar is juist ten aanzien van de uitgifte een goed jaar geweest in onze regio. Op de Vaandel konden we meer uitgifte noteren met de komst van Shoppartners, de Anton Infra Groep en de worstenmakerij van slager Bas Gelijk. Bij elkaar goed voor 2,3 hectare. En ook op bedrijventerrein Breekland in Oudkarspel was de uitgifte afgelopen jaar groter dan normaal. Met de ontwikkeling van het prachtige nieuwe pand van Yongli, de komst van Autodiensten Hink V.O.F en DHL en de uitbreiding van Variopool is afgelopen jaar 1,5 hectare uitgegeven.”

Investeringsbereidheid in sommige sectoren

Ook voor 2021 wordt naar verwachting minimaal deze uitgifte verwacht op Breekland. En het aantal leads is ook fors, geven de accountmanagers aan. Wethouder economie Jasper Nieuwenhuizen van gemeente Langedijk: “We zien in onze gemeente en in de regio in sommige sectoren sterke groei en investeringsbereidheid. Juist nu, mede doordat andere sectoren minder aantrekkelijk zijn geworden zoals de kantoren- en winkelvastgoedmarkt, is vooral in de e-commerce, logistiek en de markt van de bedrijfshallen een toename te zien van de investeringsbereidheid.”

Dit beeld wordt bevestigd door gemeente Alkmaar. In het Alkmaarse deel van bedrijventerrein Boekelermeer is vanaf 1 januari 2020 circa 3,7 ha van eigenaar gewisseld. Ook daar wordt de verminderde vraag naar bedrijfsgrond door corona niet herkend. Sinds medio vorig jaar is er juist sprake van een sterke toename in belangstelling voor bedrijfskavels, vooral vanuit groothandelsbedrijven, de logistieke sector en energy en circulaire economie. In 2020 is er onder andere nieuwbouw gerealiseerd voor Ko Hartog Elektrotechniek en uitbreiding voor Spits. Momenteel lopen er veel vergunningaanvragen voor nieuwbouw en de komende maanden wordt het zuidwestelijke deel van de Boekelermeer bouwrijp gemaakt. Daar zijn de eerste twee kavels ook al verkocht, de eerste in december en de tweede in januari.

Ondanks de positieve geluiden uit Langedijk, Heerhugowaard en Alkmaar, denkt Stec Groep wel dat het aannemelijk is dat als de coronasteunmaatregelen aflopen er ook in Noord-Holland Noord een (tijdelijk) verminderde vraag naar werklocaties kan gaan volgen. Een scenario waar de regiogemeenten bij het maken van nieuwe afspraken ook rekening mee zullen houden.

Kantoorvoorraad op orde

De kantoorvoorraad in de regio Alkmaar is in alle scenario’s voldoende, blijkt uit het Stec-onderzoek. Binnen de regio is er sprake van een overaanbod van kantoren van 8.500 m2 bij het meest positieve scenario tot 2040 en zelfs 38.000 m2 bij een minder positief scenario. De verwachting is dat kantoren steeds meer zullen transformeren naar een ontmoetingsplek. Dit betekent op korte termijn een meer zorgvuldig ruimtegebruik (minder meters nodig), een toename van het aantal serviced offices en co-working spaces. Nieuw, duurzaam kantooraanbod is alleen kansrijk op aantrekkelijke locaties met goede OV-bereikbaarheid.

Maar vooropgesteld kan worden dat een vervolgonderzoek naar de ruimtebehoefte van werklocaties in de regio Alkmaar een voorwaarde is. De effecten van de hogere uitgifte in 2020 dan verwacht en de huidige investeringsbereidheid zorgen er wellicht voor dat de regio sneller moet schakelen dan verwacht. In overleg met de regio, provincie en georganiseerd bedrijfsleven wordt dit komende tijd nader in beeld gebracht.