Structurele krapte vraagt om andere aanpak arbeidsmarkt

Daarnaast is er in alle beroepsgroepen sprake van een tekort aan personeel en steeg het aantal openstaande vacatures in Noord-Holland Noord naar 13.700. Aan de andere kant daalde het aantal WW-uitkeringen tot 5.100 in de regio en 152 duizend landelijk in het derde kwartaal en hebben steeds meer werkgevers moeite met het vinden en behouden van personeel. Het tekort aan personeel wordt ook steeds meer gevoeld in Noord-Holland Noord en in een aantal sectoren zal deze krapte structureel zijn. Dit vraagt een andere aanpak op de arbeidsmarkt.

De arbeidsmarktregio Noord-Holland Noord gold medio 2022 als zeer krap. Dit betekent dat er veel meer vacatures zijn dan mensen die deze vacatures kunnen vervullen. In totaal stonden er aan het eind van het tweede kwartaal 13.600 vacatures open. Tegenover een groeiend aantal openstaande vacatures staan steeds minder werkzoekenden. In het tweede kwartaal van 2022 was de spanning op de arbeidsmarkt zo hoog opgelopen dat er voor het eerst landelijk meer vacatures waren dan werklozen. Inmiddels is de verhouding tussen werklozen en vacatures verder opgelopen. Aan het eind van het tweede kwartaal van 2022 stonden landelijk tegenover elke 100 werklozen inmiddels 143 openstaande vacatures.

Ontwikkeling vacatures
Het aantal openstaande vacature is in Noord-Holland Noord sinds begin 2021 gestegen van 6.000 tot 13.600 Van de vacatures die medio 2022 openstonden in Noord-Holland Noord waren de meeste voor technische beroepen en voor zorgpersoneel. Ook naar administratief economisch personeel wordt veel gezocht, hoewel het in deze sector voor werkgevers iets eenvoudiger is om geschikt personeel te vinden omdat relatief meer werkzoekenden op zoek zijn naar dit type werk. Over het algemeen is het voor werkgevers erg lastig om de vacatures te vervullen doordat er steeds minder werkzoekenden beschikbaar zijn.

Ontwikkeling WW
Doordat er veel werk beschikbaar is neemt het aantal WW-uitkeringen in Noord-Holland Noord af. Eind september werden 5.100 WW-uitkeringen verstrekt, een daling van bijna 1.400 uitkeringen ten opzichte van januari van dit jaar. De verwachting is dat het aantal WW-uitkeringen niet veel verder zal dalen. De ontwikkelingen zijn onzeker door de hoge inflatie en de oorlog in Oekraïne.

Structurele tekorten
In een aantal sectoren, zoals de techniek, zorg en ICT, is er al langer sprake van krapte. De afgelopen jaren namen de personeelstekorten ook in andere sectoren toe, hoewel deze stijging door de coronacrisis tijdelijk werd gedempt. Tegelijkertijd stapten veel mensen over naar ander werk tijdens de coronacrisis en keerden niet meer terug naar hun oude functie. Daarnaast werken veel mensen in deeltijd en het aantal studenten dat een opleiding tot een krapteberoep afrondt is niet voldoende om de krapte op te lossen. Ook de ambities van de overheid op het gebied van de klimaatdoelen en de woningbouw stuwen de krapte verder omhoog. Meer structurele oorzaken van de krapte zijn de vergrijzing en de kwalitatieve mismatch op de arbeidsmarkt: het verschil tussen wat werkzoekenden te bieden hebben en wat werkgever vragen.

Pensioen
De komende jaren zullen veel oudere werknemers met pensioen gaan. Het aandeel werkenden boven de 50 jaar is in Noord-Holland Noord 33%, bijna 100.000 mensen. Dit aandeel was nooit eerder zo hoog en het betekent dat wanneer zij stoppen, de ontstane vacatures ingevuld moeten worden door jongeren en andere werkenden. Er is echter veel minder aanbod van jongere werknemers die het gat kunnen opvullen, wat tot structurele krapte gaat leiden. Ondanks de krapte zijn er ook nog mensen die moeilijk aan het werk komen omdat hun ervaring, opleiding of arbeidsfitheid niet aansluit bij wat er gevraagd wordt door werkgevers.

Andere aanpak arbeidsmarkt
Door vergrijzing, ontgroening, een toenemend aantal banen, minder werkzoekenden en een kwalitatieve mismatch, staat de arbeidsmarkt onder spanning en zal de krapte in een aantal sectoren, zoals de zorg, techniek, ICT en bouw, structureel zijn. Dit vraagt om een andere aanpak van de arbeidsmarkt. UWV wil er samen met partners (gemeenten, vakbonden, onderwijs, werkgevers, uitzendorganisaties en re-integratiebedrijven) voor iedereen zijn en een nog actievere rol spelen op de arbeidsmarkt. Door om- en bijscholing kunnen veel werkzoekenden, met of zonder uitkering, worden toegeleid naar beroepen met structurele tekorten. Hierdoor ontstaat ook mobiliteit op de arbeidsmarkt, waardoor banen vrijkomen voor mensen die maar moeizaam een plek op de arbeidsmarkt weten te verwerven.

Bron: UWV.