Zie het kanaal als stadsrivier

De basis voor die verandering is vastgelegd in de Omgevingsvisie Alkmaar 2017-2040. Een ambitieus boekwerk waarin het stadsbestuur haar ideeën voor de toekomst etaleert. Ideeën die ze middels diverse inspiratie- en inspraaksessies heeft gedeeld met haar burgers. En daarmee is een kader ontstaan voor iedereen die mee wil bouwen aan en meepraten over het Alkmaar van morgen: inwoners, ondernemers en ontwikkelaars. Want er liggen volop kansen. Zeker als Alkmaar het Noordhollandsch Kanaal omarmt in plaats van afstoot en deze gaat beschouwen als een stadsrivier en broedplaats voor nieuwe bedrijvigheid, slimme en duurzame woningbouw en niet te vergeten stedelijke gezelligheid. ,,Nu is het kanaal in de beleving van veel Alkmaarders vooral een obstakel tussen de verschillende delen van de stad, maar als je anders kijkt kun je dit water ook juist zien als inspiratiebron voor tal van nieuwe ontwikkelingen’’, zegt Anjo van de Ven, wethouder Ruimtelijke Ordening van de gemeente Alkmaar en verantwoordelijk voor de totstandkoming van de Omgevingsvisie.

Open kaart Met het presenteren van de Toekomstvisie 2017-2040 speelt de gemeente open kaart. Zij profileert zich als scharnier tussen enerzijds de zuidelijk gelegen Metropoolregio en anderzijds Noord-Holland Noord en dat is op zich geen nieuw geluid. Nu Amsterdam en in mindere mate ook Haarlem steeds meer moeite krijgen om hun groei binnen de eigen stadsgrenzen te realiseren, wordt vanuit die gemeenten steeds sterker naar omliggende gemeenten gekeken en Alkmaar kan dan zomaar een heel goed alternatief worden. Met nadruk op worden, want er zal nog wel wat aan de stad moeten gebeuren om zowel voor Amsterdammers aantrekkelijk te worden, als de binding met het landelijk gebied in de regio te behouden. Die opdracht zit duidelijk verweven in de drie ambities waarop het plan is gebaseerd, te weten: KANAALZONE ALKMAAR: Hoera, we hebben een kanaal!, COMPACTE STAD ALKMAAR en toekomstbestendig en innovatief LANDELIJK GEBIED. Met name de keuze voor de eerste ambitie is opvallend en uitdagend. Van de Ven: ,,De vraag die aan de visie ten grondslag ligt is ‘wat maakt een stad aantrekkelijk in de 21e eeuw en hoe breng je de stad daarin verder’, van klein tot groot, dus van schuur tot grootstedelijke ontwikkelingen. Met dat proces zijn we nu twee jaar bezig en hebben we diverse sessies gehad met burgers en maatschappelijke organisaties om informatie in te winnen. Uit al dat materiaal hebben we drie overkoepelende ambities gedestilleerd. Vanuit deze exercitie kwam de nadruk te liggen op het kanaal als HET opnieuw te ontwikkelen gebied voor de stad. Het kanaal is een belangrijk element van de stad maar die belangrijke status ontbreekt. Historisch gezien is het verhaal van het Noordhollandsch Kanaal best een beetje droevig. Ooit (1824) het grootste, diepste, langste en duurste kanaal ter wereld, door mensenhanden aangelegd onder barre omstandigheden. Allemaal om een open verbinding tussen Amsterdam en de zee aan te leggen voor de grote zeeschepen. 50 jaar later maakte de aanleg van het Noordzeekanaal die functie echter al overbodig. Ook daarom is het een mooie uitdaging om in de 21e eeuw een nieuw en positief hoofdstuk toe te voegen aan het verhaal van het kanaal en het kanaal daarmee een tweede leven te geven, als een hoogwaardig en aantrekkelijk stedelijk leefgebied. Dat kun je doen door de stad naar het water te brengen en daarmee het gevoel van een rivier te creëren. Dan kan het een doorslaggevend kenmerk van en voor de stad worden. Wij zien als gemeente veel kansen om dat proces op gang te brengen.’’

Een begin De titel ‘Omgevingsvisie 2017-2040’ geeft al aan dat de ontwikkeling wel enige tijd in beslag zal nemen. ,,Maar de eerste plannenmakers hebben zich al gemeld, dus het begin is er”, zegt Van de Ven. ,,Deze visie is het begin van een ontwikkeling. We hebben in hoofdlijnen opgeschreven waar we aan denken en daar enkele voorbeeldtekeningen bij gemaakt. Als gemeente ga je immers zoiets groots niet zelf doen, we zijn nu eenmaal geen projectontwikkelaars. Het is bedoeld als voorzet voor het gesprek met marktpartijen, met buurgemeenten zoals Heerhugowaard, de Provincie, corporaties en ontwikkelaars. We leggen onze kaarten op tafel; dit is ons gevoel, dit willen we samen doen. Laat het daarom vooral een open uitnodiging zijn aan marktpartijen om samen met ons invulling te geven aan de ambities van de stad. Partijen die durven en ons inspireren. Geen risicoloze plannen voor het snelle geld, maar ambitieuze plannen die hout snijden. Vernieuwend, intelligent en duurzaam, met kwaliteit als leidend principe. Als gemeente pakken we de regie en dagen we ontwikkelaars uit om verder te kijken dan alleen het perceel dat ze zelf ontwikkelen. We gaan in gesprek om samen te bouwen aan de stad van morgen. Dat betekent dat de gemeente vooraf duidelijkheid geeft over de manier en de kwaliteit waarmee verschillende deelgebieden langs het kanaal op elkaar aansluiten. Ook denken we met elkaar na over zaken als nieuw groen en nieuwe werk- en recreatiefuncties. En natuurlijk laten we ons graag positief verrassen door frisse ideeën vanuit de markt.”