Jan Willem Langeraar van HYGRO:
‘Waterstof wordt straks goedkoper dan diesel, ook zonder subsidie’
Als we het hebben over brandstoffen van de toekomst, dan staat waterstof steevast in het rijtje van grote kanshebbers. Waterstof is een gas dat je kunt omzetten naar elektriciteit zonder CO2-uitstoot. Dat maakt deze energiedrager schoon en, omdat het in overvloed voorradig is, bovendien bijna onuitputtelijk. De heilige graal zou je kunnen zeggen.
Voor de alfa’s onder ons even een korte uitleg. Wanneer je zogeheten zuiver water onder stroom zet - dat proces heet elektrolyse - kun je zuurstof en waterstof van elkaar scheiden. Als je waterstof daarna weer in contact brengt met zuurstof, ontstaat er veel energie. Om CO2-neutrale waterstof te produceren is het van belang dat de elektrolyse gebeurt met groene stroom, ofwel wind- of zonne-energie. Het Alkmaarse bedrijf HYGRO is daarin gespecialiseerd. Ze is betrokken bij diverse ontwikkelprojecten, waarbij waterstof wordt geproduceerd met behulp van windenergie, direct bij de bron. Deze duurzaam geproduceerde waterstof, ook wel groene waterstof genoemd, wordt gebruikt in brandstofcel-elektrische vrachtwagens. Bij HYGRO zijn ze ervan overtuigd dat in 2025 waterstof de onbetwiste keuze is voor voertuigen en applicaties als vervanger van diesel. Rond die tijd breekt deze nieuwe brandstof ook door als goed alternatief voor aardgas-toepassingen. Ze gaan zelfs zo ver dat ze voorspellen dat waterstof rond die tijd, los van accijns, goedkoper is dan diesel.
Rendabel maken
HYGRO begeleidt de productie van groene waterstof en organiseert de afzet ervan. Om een goedlopende keten van vraag en aanbod op te kunnen zetten, houdt HYGRO zich via haar partners ook bezig bij de gezamenlijk inkoop van voertuigen. Die combinatie blijkt namelijk vaak de sleutel tot het opzetten van een succesvol project. “Noem ons maar projectontwikkelaars’’, zegt Jan Willem Langeraar, Director Business Development. “We zitten dicht bij de techniek en zorgen voor synergie om waterstof rendabel te maken. Wij bouwen zelf niks, maar, net als een architect, vertellen we hoe het gebouwd moet worden. Door middel van diverse projecten willen we de waterstofmarkt op gang helpen. We combineren daarbij verschillende sectoren. De afstemming tussen vraag en aanbod is essentieel, zeker als het gaat om grote projecten met meerdere afnemers van grote hoeveelheden waterstof.’’
Waterstofmolens
Een van de projecten waar HYGRO op dit moment aan werkt, is het ontwikkelen van een waterstofmolen in de Wieringermeer. Dit moet de voorloper worden van een reeks van molens die direct waterstof produceren en leveren aan bijvoorbeeld tankstations in de buurt. Een van die tankstations is het NXT-station in de Boekelermeer. Zoals ze het zelf noemen ‘van wind naar wiel’. Langeraar: “Deze waterstofmolen is een van de eerste in de regio, maar uiteindelijk moet er een netwerk van dit soort molens ontstaan. Waterstof produceren in een turbine levert goedkope waterstof op, omdat je veel stappen overslaat. Om het vervolgens bij de afnemers te brengen, dat is een kostenpost. Daarom streven we ernaar om de afstand tussen producent en afnemer zo klein mogelijk te houden. Oftewel, de afnemer zit dicht bij de bron. Op termijn moet het een landelijk dekkend netwerk worden van mini-energiecentrales. Te beginnen in Noord-Holland. De opgewekte stroom wordt, in tegenstelling tot alle andere duurzame energie, niet terug geleverd aan het elektriciteitsnetwerk. Die belasting heb je dus niet. Voor het geval dat we turbines op zee gaan gebruiken, kunnen ze mede daardoor verder op zee staan en springen dus minder in het oog. Allemaal voordelen.’’
Ambtelijke molens
Hoe mooi het allemaal ook klinkt, tussen de regels door hoor je bij Langeraar toch wel enige terughoudendheid. Terwijl het lijkt alsof alle seinen op groen staan, lopen ze bij HYGRO toch met enige regelmaat tegen andere molens aan: de ambtelijke molens. “In 2017 hebben we subsidie aangevraagd en het is nu 2021. Datzelfde geldt voor ons turbineproject. De overheid is eigenlijk nog niet klaar voor de introductie van waterstof op grote schaal. De wet- en regelgeving ontbreekt en dat maakt het onnodig ingewikkeld. Voor gas en elektriciteit is wel alles geregeld, maar voor waterstof is in de wetgeving nog niets gedefinieerd. Financiers vinden die onduidelijkheid onprettig en die hebben we wel nodig om de boel in gang te krijgen. Voor Tesla is het makkelijk, want die haakt aan op een bestaande structuur. Wij moeten wachten op regels. Eerlijk is eerlijk, het is zeker niet altijd onwil vanuit bestuurlijk Nederland. Maar het gaat over de hele keten en dan kom je langs meerdere ministeries en dat kost tijd. En daar komt nog bij dat er ook tegenstanders zijn van waterstof. Zeker als het wordt opgewekt met behulp van gas. Die tegenstand zie je terug in EU-regelgeving, veroorzaakt door het oude denken. Alles bij elkaar opgeteld, staat dit een snelle uitvoering in de weg. In Zwitserland doen ze dat beter. Die zeggen; als je emissievrij rijdt, dan betaal je geen wegenbelasting. Dat zou hier ook enorm helpen. Als je nu weer ziet dat ze in Den Haag opnieuw de kilometerheffing hebben uitgesteld, dan werkt de overheid niet echt mee om onze businesscase interessant te maken.’’
Vraag een aanbod
Maar het lijkt allemaal een kwestie van tijd, want signalen uit de markt geven Langeraar voldoende vertrouwen dat er naast aanbod absoluut vraag ontstaat. “Dat klopt. Vanuit het bedrijfsleven is enorm veel interesse voor rijden op waterstof. Tijdens een seminar dat we hierover voor ondernemers organiseerde, ontvingen we veel meer deelnemers dan zich hadden aangemeld. Er sluimert dus een grote vraag. En geloof me, het kantelpunt waardoor de kostprijs van waterstof kan concurreren met diesel komt steeds dichter bij. Dus ondernemers in de logistiek; stel de koop van de nieuwe vrachtwagen nog even uit en neem dit als een serieuze optie. Zelf Mercedes en Siemens zijn om en in Zwitserland rijden ze al letterlijk rond. Ook mooi om te noemen is het bedrijf HyZon uit Winschoten. Die gaan 1.500 waterstof-vrachtwagens maken per jaar. Volume zorgt er uiteindelijk voor dat het betaalbaar wordt en het de goede kant op beweegt. Nogmaals, de overheid moet wel meewerken en de onzekerheid wegnemen. Laten we hopen dat het nieuwe kabinet hier prioriteit aan geeft. Desondanks durf ik te zeggen dat rijden op waterstof straks goedkoper is dan rijden op diesel, de accijns niet meegerekend.”
Duwaal
Om krachten te bundelen participeert HYGRO in Duwaal. Die samenwerking is opgezet door een groep bedrijven en wordt ondersteund door New Energy Coalition en het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord. Duwaal werkt aan de ontwikkeling van een groene waterstofeconomie in Noordwest-Nederland door gezamenlijk en gelijktijdig de vraag en aanbod van waterstof te organiseren. Inmiddels hebben vele partijen zich aangesloten bij dit initiatief en wordt er toegewerkt naar de fysieke uitrol van diverse deelprojecten. Een van die deelprojecten is de introductie van de E-OX-175, een innovatieve, door waterstof aangedreven landbouwtrekker. Duwaal introduceert ze bij Noord-Hollandse akkerbouwers. “Op dit moment zitten we in een kip-ei fase. Die moeten we doorbreken. En ja, de valley of death is een heel diepe. Maar ik geloof dat er uiteindelijk, net zoals bij elektriciteit en aardgas, een publiek beschikbaar transport- en distributiesysteem ontstaat.’’
HYGRO
