Scholing van personeel noodzakelijk én verplicht

30 maart 2023, 12:00 Partnerbijdrage

De Nederlandse arbeidsmarkt is voortdurend in beweging en vandaag de dag misschien nog wel heviger dan wij ooit tevoren in Nederland hebben meegemaakt. Er is een schreeuwend tekort aan personeel en werkgevers worden steeds creatiever om personeel aan zich te binden.

Ook is het noodzakelijk (en tevens wettelijk verplicht) om in personeel te (blijven) investeren, scholing is daarvan een belangrijk onderdeel. Gezien de organisatorische en technologische veranderingen in de arbeidsmarkt, maar ook om de concurrentie steeds een stap voor te kunnen zijn en blijven, is het verstandig om het voor het personeel mogelijk te maken om zich te (kunnen blijven) ontwikkelen.

Scholing(splicht)

In Nederland is een werkgever verplicht om scholing aan haar werknemers te bieden, zoals het geven of verzorgen van de benodigde opleidingen en trainingen om de functie naar behoren te kunnen uitoefenen. Sterker nog, een werkgever is zelfs verplícht om bij het wegvallen van een functie te kijken welke scholing er nodig is om een werknemer te (kunnen) herplaatsen.

Overigens is het niet voor iedere functie even duidelijk wat als noodzakelijke scholing moet worden gezien. Werkgevers zijn dan ook terughoudend in het aanbieden van scholing. Dat heeft ook te maken met de (hoge) kosten van scholing en het feit dat het regelmatig voorkomt dat personeel kort na het volgen van een opleiding vertrekt naar bijvoorbeeld een concurrent.

Studiekostenbeding

Om de kosten van scholing voor de werkgever enigszins te beperken, althans te reguleren, maken werkgevers en werknemers vaak afspraken over de terugbetaling van de studiekosten (zgn. studiekostenbeding). Dat gaat niet altijd van harte, zeker wanneer een werknemer verplicht wordt om deze kosten onder omstandigheden terug te betalen. Vaak houdt zo’n regeling namelijk in, dat de werknemer verplicht is om (een gedeelte van) de studiekosten terug te betalen als hij of zij 1 of 2 jaar na het volgen van de opleiding op eigen initiatief uit dienst treedt.

Deze regeling is per augustus 2022 (deels) aan banden gelegd. Dit heeft alles te maken met de EU Richtlijn (transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden) die de positie van werknemers in Europa wenst te verbeteren. Deze richtlijn moeten wij ook in Nederland toepassen. Door deze richtlijn kunnen (veel) scholingskosten niet meer voor rekening van de werknemer worden gebracht. Het gevolg daarvan is dat studiekostenbedingen in principe verleden tijd zijn. Dit geldt zelfs voor bedingen die voor augustus 2022 zijn gesloten. Een werkgever moet anno 2023 de studiekosten van een werknemer dus altijd volledig voor haar rekening nemen. Dat kan grote financiële gevolgen hebben. Maar er zijn uitzonderingen. De belangrijkste daarvan geldt voor specifieke beroepsgerichte opleidingen die werknemers dienen te volgen voor het verkrijgen, behouden of vernieuwen van een beroepskwalificatie. Denk aan beroepen in de medische sector. Eén en ander staat uitgeschreven in de zogenaamde beroepskwalificatierichtlijn.

Alternatieven en mogelijkheden

Met de Richtlijn als nieuw kader voor opleidingskosten wenst men dat de arbeidsvoorwaarden voor Europese werknemers worden verbeterd. De aanscherping van het studiekostenbeding is daarvan een onderdeel. Dit kan in financiële zin behoorlijk nadelig voor een werkgever zijn, maar vanuit de overheid zijn er wel alternatieven en/of mogelijkheden die kunnen zorgen voor enige ‘verlichting’. Zo kunnen werknemers bijvoorbeeld via het UWV gebruikmaken van het STAP (Stimulering Arbeidsmarkt Positie)-budget van maximaal €1.000,- voor een opleiding. Ook zijn er allerlei scholingsfondsen van verschillende brancheorganisaties en bestaan er de nodige subsidieregelingen. Zoals het Levenlanglerenkrediet, dat overigens wordt aangeboden onder het aansprekende motto: “samen maken we onderwijs en ontwikkeling mogelijk”. En dát is nu precies waar het om draait: werkgevers en werknemers hebben immers een gezamenlijk belang waar het de (door)ontwikkeling van personeel betreft.

Wij van CKH Advocaten kunnen u over de genoemde onderwerpen adviseren. Mocht u hierover, of over een ander ondernemings- of arbeidsrechtelijk onderwerp meer informatie wensen, neem dan gerust contact op met onze sectie ondernemingsrecht of arbeidsrecht.

Lars Vader & Kim Walburg